Wie was Ernst Haeckel?

http://evolution.berkeley.edu/
Cedric Lequy

Darwin toonde hoe de mysterieuze overeenkomsten tussen embryo's een ruime betekenis hadden indien het leven ontstaat door natuurlijke selectie. Met de publicatie van de “Oorsprong van de soorten”, stelden vele wetenschappers de volgende logische vraag: toont de embryonale ontwikkeling de actuele evolutionaire geschiedenis van de desbetreffende soort? Oorspronkelijk, waren de vooruitzichten beloftevol. Sommige ongewervelden zoals manteldieren of zeescheden, bijvoorbeeld, ontwikkelen dezelfde soortstijve staaf, gekend als de notochorda, datgene wat gewervelden vormen in hun rug als embryo. Bij de gewervelden verandert dit in de schijven tussen de ruggewervels. Onderzoekers speculeren dat de zeeschede-achtige dieren de voorouder van de gewervelden zou kunnen geweest zijn. (Recente DNAstudies tonen aan dat de zeescheden in feite de dichtstbijzijnde ongewervelde verwanten zijn van de gewervelden).
Ontogenie herhaalt filogenie, of niet?
Haeckel
Fig.1: Ernst Haeckel
De evolutionaire studie van embryo's bereikte een piek in de late 1800, dankzij de inspanningen van enkele bijzonder getalenteerde wetenschappers, zoals Ernst Haeckel (1834-1919) (Figuur 1.). Haeckel was een voorstander van Darwin, maar hij omarmde tevens het predarwiniaans idee dat het leven zich vormt als een serie van opeenvolgende hogere levensvormen, waarin de embryo's van de hogere vormen de lagere “herhalen”. Haeckel geloofde dat, doorheen de tijd, de evolutie nieuwe stadia toevoegde teneinde nieuwe levensvormen te produceren. Dus, embryonale ontwikkeling was in feite een verslag van de evolutionaire geschiedenis. De eencelligen correspondeerden met de Amoebe-achtige voorouders, zich ontwikkelend naar een eventuele zeeschede, vis enzoverder. Haeckel, aanhanger van het verpakken en promoten van zijn ideeën, poneerde twee begrippen, één voor het proces “de biogenetische wet” - als tevens het aanstekelijk motto : “ontogenie herhaalt filogenie".
Haeckel was zo overtuigd van zijn “biogenetische wet” dat hij geneigd was om bewijzen om te buigen ten einde het te ondersteunen. De waarheid is dat de ontwikkeling van embryo's niet aansluit bij de strikte progressie die Haeckel proclameerde. De echidna of mierenegel, bijvoorbeeld, ontwikkelt zijn ledematen veel later dan andere zoogdieren. Maar in zijn illustraties van de mierenegel embryo, heeft Haeckel de ledematen bedrieglijk weggelaten in de vroege stadia, ondanks het feit dat ledematen uiteinden toch reeds bestonden. In Haeckels tijd herkenden sommige biologen deze goochelarij, niettemin werd de “biogenetische wet” populair, en Haeckels illustraties vonden hun weg in de biologie boeken.
De biogenetische wet is verbroken.
Bij het einde van de eeuw, hadden wetenschappers vele gevallen ontdekt dat Haeckels zogenaamde wetmatigheid niet ondersteunden. Zijn opvolgers probeerden dan die gevallen als uitzondering op de regel te zien. Maar Haeckels finale ondergang kwam met de opkomst van de genetica en de moderne synthese. Uiteindelijk was Haeckel een Lamarckiaans idee aan het promoten, waarin evolutie een innerlijke richting had naar “hogere” vormen. Maar genen, werd snel ontdekt, controleerde de snelheid en richting van de embryonale ontwikkeling. Individuele genen kunnen muteren en veroorzaken verschillende veranderingen waarin de embryo groeit – ofwel door nieuwe stadia toe te voegen op ieder willekeurig moment, of wegnemen, waardoor de ontwikkeling versneld of vertraagd. Haeckel dacht dat de mens de hoogste vorm van het leven was, hij plaatste hem aan de top van zijn boom (Figuur 2).
Haeckels evolutionaire boom
Fig. 2: Haeckels progressieve evolutionaire boom 
Embryo's herhalen de koers van de evolutie, maar die is veel ingewikkelder en origineler dan Haeckel beweerde. Verschillende delen van dezelfde embryo kan zich ontwikkelen in verschillende richtingen. Als resultaat werd de “biogenetische wetmatigheid” verlaten, zijn val bevrijdde de wetenschappers om ten volle de reikwijdte van embryonale veranderingen die evolutie met zich meebrengt te waarderen – een waardering die ertoe geleid heeft dat er de laatste jaren spectaculaire resultaten zijn geboekt in de ontdekking van specifieke genen die de ontwikkeling controleren.
 
over deze tekst Deze tekst werd met toestemming van de copyright-houders vertaald uit de volgende website: http://evolution.berkeley.edu/evolibrary/article/0_0_0/history_15. Voor meer informatie over de auteurs en deze website, kunt u de link volgen.