werkt evolutie doelgericht?

Dominique Adriaens
Universiteit Gent, vakgroep biologie

Ja en neen. Evolutie is niet doelgericht als het betreft het ontstaan van bepaalde aanpassingen met als doel een bepaalde functie uit te oefenen. Zo zijn pluimen bij vogels niet ontstaan om te kunnen vliegen. Dit wordt niet alleen bevestigd door fossiele evidentie (ook sommige niet-vogels hadden pluimen), maar steunt ook op gezond verstand:

  1. de voorouders van vogels hebben geen zeg gehad of ze al dan niet pluimen gingen/konden/mochten ontwikkelen (zie verder)
  2. de voorouders hadden geen kennis over aerodynamica om te weten hoe pluimen er best zouden uitzien om ermee te kunnen vliegen.

 

Evolutie is daarentegen in zekere mate wel doelgericht, in die zin dat het als centraal ‘doel’ heeft dat alleen die wijzigingen zullen ontstaan in de loop van de evolutie, die geen nadelig effect zouden hebben op de kans dat individuen zich in een populatie kunnen voortplanten. Niet alle mogelijke varianten op een bouwplan die kunnen ontstaan (bvb als gevolg van mutaties) zullen blijven bestaan in een populatie. Het gebruik van de term ‘doel’ is hier wel een metafoor, in die zin dat alle componenten die een rol spelen in evolutie niet in staat zijn een bewust doel voor ogen te hebben.