Wat is creationisme?

Mark Isaac
Cedric den Hond

inleiding
Ondanks de neiging van mensen om creationisten en evolutionisten in een aparte groep te plaatsen, verwijst het creationisme naar een veel wijdere groep van opvattingen. Dit artikel geeft een korte inleiding in creationistische posities. Het artikel probeert het geheel van de creationistische opvattingen weer te geven (en ook een wat over de verscheidenheid van evolutionaire opvattingen), maar het geeft weinig diepgang. Bovenop het weergeven van de posities, somt de invloedrijke mens op, organisaties, boeken, en posities die eigen zijn aan bepaalde periodes in de tijd. Geïnteresseerde lezers kunnen de verwijzingen opzoeken. De laatste deel van dit artikel geeft tevens suggesties om verder te lezen.
De verschillen tussen types van Creationisme zijn niet klein. De meeste van de creationistische opvattingen sluiten elkaar uit, de verschillen zijn soms zelfs groter dan de verschillen met de evolutietheorie. Veel Creationisten discussiëren evenveel onder elkaar als met evolutionisten. Morris bijvoorbeeld, gebruikt de laatste 20% van zijn boek Scientific Creationism om andere vormen van Creationisme aan te vallen.
Het eerste deel van dit artikel bestudeert de verscheidenheid van Creationistische theorieën van Christelijk Creationisme, omdat het Christendom in zijn verscheidenheid de meest toonaangevende religie is in de Verenigde Staten.( Creationisme in elke andere vorm heeft een relatieve kleine kracht in andere delen van de wereld). Aangezien Creationisme gradueel in evolutietheorie wordt gerangschikt, worden er in deel 1 evolutionaire opvattingen weergegeven. Deel 2 geeft niet-christelijk creationisme weer en bekijkt de ander opvattingen over het ontstaanCreationistische opvattingen doorheen de geschiedenis en niet-creationistische anti-evolutionisme worden in dit artikel niet besproken.(zie deel ‘verwijzingen’) .
Deel1 : De Creatie/evolutie voortzetting in het Christelijk Creationisme
Creationisme en evolutietheorie zijn geen dichotomie, meer uiteinden van een geheel (zie figuur). De posities van de meeste creationisten en evolutionisten passen in dit geheel. De opeenvolgende stappen zijn gelabeld in de onderstaand schema
SCHEPPING
Platte-Aarde aanhangers Geocentristen Jonge-aarde Creationisten (omphalos) Oude-aarde Creationisten (Interval Creationisme) (dag-leeftijd Creationisme) (progressieve Creationisten) (intelligent ontwerp Creationisme) Evolutionaire Creationisten Theïstische Evolutionairen Methodologisch Materialistische Evolutionisten Filosofisch Materialistische Evolutionisten
 
EVOLUTIE
Platte-Aarde aanhangers
De aanhangers van de Platte-Aarde geloven dat de aarde plat is en bedekt met een koepel. Het water boven de koepel was de oorzaak van Noah’s overstroming. Dit geloof is gebaseerd op het letterlijk interpreteren van de bijbel. Er zijn referenties zoals “de vier hoeken van de aarde” en de “cirkel van de aarde”. Weinig mensen geloven hierin maar toch zijn er een klein aantal. International Flat Earth Society, Box 2533, Lancaster, CA Charles K. Johnson
 
Geocentristen
Geocentristen geloven dat de aarde rond is maar ontkennen dat hij rond de zon draait en dat de zon het centrum is van ons zonnestelsel. Net als de Platte-Aarde aanhangers geloven ze dat het water van Noah’s overstroming afkomstig is van een koepel. Hun geloof is gebaseerd op het letterlijk lezen van de Bijbel. “ Het is helemaal geen interpretatie, het is wat de woorden zeggen.”(Willis 2000) Zowel Platte-Aarde aanhangers als geocentristen geven de kosmologische standpunten van de oude Hebreeuwers weer. Geocentrisme is niet wijd verspreid, maar één geocentrist (Tom Willis) wilde evolutie, geschiedenis van de Aarde en Wetenschappelijke methodologie uit het leerplan van de lagere school in Kansas schrappen.

 
Jonge-Aarde Creationisme
Jonge aarde Creationisten claimen dat ze als basis de letterlijke interpretatie van de Bijbel gebruiken. Ze geloven dat de Aarde tussen de 6000 en 10000 jaar oud is, dat het leven letterlijk in zes dagen is gecreëerd, dat dood en verval het resultaat is van de erfzonde van Adam en Eva en dat de geologie geïnterpreteerd moet worden in de zin van Noah’s vloed. Aan de andere kant accepteren ze dat de Aarde rond is en het heliocentrisch zonnestelsel. Jonge-Aarde Creationisten hebben de moderne beweging van het wetenschappelijk creationisme gepopulariseerd door de ideeën te nemen van George McCready Price, een Zevende Dag Adventist, en ze te publiceren in The Genesis Flood (Whitcomb & Morris 1961). Het Jonge-Aarde Creationisme is vandaag de dag de meest invloedrijke tak van het Creationisme.

  • Institute for Creation Research (ICR), El Cajon, CA. http://www.icr.org/ Henry Morris (president emeritus), John D. Morris (president), Duane Gish, Steven A. Austin, Larry Vardiman, Kenneth B. Cumming, Andrew Snelling, Whitcomb, John C. & Henry M. Morris, The Genesis Flood (The Presbyterian and Reformed Publishing Co., Philadelphia, PA, 1961) Morris, Henry M., Scientific Creationism (Master Books, Green Forest, AR, 1974, 1985) newsletter: Acts & Facts (includes Back to Genesis and Impact)
  • Answers in Genesis (AIG), Florence, KY. http://www.answersingenesis.org/ Ken Ham
  • tijdschrift: Creation Ex Nihilo

  • Creation Research Society (CRS), St. Joseph, MO. http://www.creationresearch.org/ D. Russell Humphreys, Wayne Friar, Donald B. DeYoung, Eugene F. Chaffin
  • tijdschrift: Creation Research Society Quarterly

  • Creation Science Evangelism, Pensacola, FL. http://www.drdino.com/ Kent Hovind
  • Carl Baugh Creation Evidences Museum, Glen Rose, TX.

 
Omphalos
Het Omphalos argument werd het eerst gebruikt in een boek van Philip Henry Gosse (1857). Hij stelt dat de Aarde jong is maar dat ze een oude verschijning heeft, deze oude verschijning is noodzakelijk. Deze positie verschijnt in sommige hedendaagse Jonge-Aarde creationisten. Bijvoorbeeld in Whitcomb & Morris (1961, p. 232), waarin ze stellen dat de bodem van de Aarde gecreëerd was om als zeer oud te verschijnen. Er zijn vele satires m.b.t deze positie, zoals sommigen suggereren dat de Aarde vorige week gecreëerd was maar dan met een oudere verschijning.
 
Oude-Aarde creationisme
Deze creationisten aanvaarden de bewijzen voor de leeftijd van een zeer oude Aarde maar behouden het geloof dat het leven speciaal gecreëerd was door God. Ze blijven hun geloof baseren op de bijbel. Er zijn verschillende manieren waarop ze hun geloof met de wetenschap combineren.

  • American Scientific Affiliation, Ipswich, MA. (deze groep aanvaarde ook Jonge-Aarde creationisten en heeft ook evolutionaire theïsten als lid) http://www.asa3.org/index.html tijdschrift: Perpsectives on Science and Christian Faith

 
Interval-creationisten (ook gekend als het Restitutie Creationisme)
Deze visie stelt dat er een grote tijdelijk leegte is tussen Genesis 1:1 en Genesis 1:2, waarin God de Aarde herschept in de 6 dagen na de leegte. Deze visie behoudt zowel de zeer oude Aarde en een bijbelse creatie.

  • Armstrong, Herbert W., Mystery of the Ages. Dodd, Mead, New York, 1985.
  • Jimmy Swaggart
  • Anonymous, Life--How Did It Get Here? By Evolution or Creation? (Watchtower Bible and Tract Society of New York, Booklyn, NY, 1985)
  • Reasons To Believe, Pasadena, CA. http://www.reasons.org/ Hugh Ross

 
Dag-periode Creationisme
De Dag-Periode creationisten interpreteren elke dag als een langer periode in de tijd, dit kunnen duizend of miljoenen jaren zijn. Ze zien een parallel tussen de gebeurtenissen beschreven in Genesis 1 en de geaccepteerde wetenschappelijke visie. Dag-Aarde (is het ni Dag-periode?) creationisme was meer populair dan het Interval Creationisme in de 19de eeuw en in het begin van de 20ste eeuw.
 
Progressief Creationisme
Progressief Creationisme is vandaag de dag de meeste gebruikelijke visie van het Oude-Aarde Creationisme. Het aanvaardt de meeste moderne fysieke wetenschappen. Ze zien zelfs de Big Bang als bewijs van de creërende kracht van God, maar ze verwerpt de moderne biologie. Progressieve creationisten geloven in het algemeen dat God verschillende soorten organismen in volgorde heeft gecreëerd, in de volgorde van fossiele data, maar zeggen dat nieuwe soorten speciaal gecreëerd zijn, het zijn geen genetische varianten van oudere gerelateerde soorten.

 
Intelligent Ontwerp Creationisme
Intelligent Ontwerp Creationisme is afgeleid van het argument van Paley, dat Gods ontwerp gezien kan worden in het leven. Moderne IOC doen nog steeds beroep op de complexiteit van het leven en wijkt het dus maar weinig af van het argument van Paley, maar het argument is wel veel technischer geworden, ze gebruiken nu ook microbiologie en wiskundige logica.
Intelligent ontwerpen wordt (ofwel ontwerpen worden, ofwel ontwerp wordt…) nu grotendeels als een overkoepelende term voor het anti-evolutionair standpunt gebruikt waarin creationisten van alle strekkingen zich verzamelen om de algemene wetenschappelijke methodologie aan te vallen. Een gemeenschappelijk neiging van IOC is om evolutie gelijk te stellen met het filosofisch materialisme.

  • Discovery Institute, Seattle, WA., Center for Renewal of Science and Culture (CRSC) http://www.discovery.org/csc/ Phillip Johnson, Michael Behe, William Dembski, Paul Nelson, Jonathan Wells, Stephen C. Meyer
  • tijdschrift: Origins & Design
  • Behe, Michael, Darwin's Black Box (Free Press, NY, 1996)
  • Dembski, William, The Design Inference (Cambridge University Press, Cambridge, UK, 1998)
  • Johnson, Phillip, Reason in the Balance (Inter-Varsity, Downers Grove, IL, 1995)
  • Davis, Percival & D. H. Kenyon, Of Pandas and People (Haughton, Dallas, TX, 1989)

 
Evolutionair Creationisme
Evolutionair Creationisme verschilt alleen van theïstische evolutie in de zin van theologie en verschilt niet in wetenschap. Het stelt dat God niet vanuit leegtes bestuurt , maar dat natuur geen bestaan kan hebben zonder de Wil van God. Het zorgt dat je een consistente interpretatie maakt van het letterlijke Genesis verhaal en de objectieve wetenschap, bijvoorbeeld gebeurtenissen van Creatie hebben plaatsgevonden, maar dan niet in tijd zoals wij ze kennen en Adam was niet de eerste biologische mens maar wel de eerste spirituele.

 
Theïstische evolutie
Theïstische evolutie stelt dat God schept doorheen de evolutie. Theïstische evolutionisten variëren in het geloof over hoeveel God zich mengt in dit proces. Het aanvaardt de meeste moderne wetenschappen , maar ze gebruiken God voor de zaken die buiten het domein van wetenschap vallen, zoals bijvoorbeeld de menselijke ziel. Dit is de visie van de paus en het wordt onderwezen mainstream protestantse seminaries.

  • Teilhard de Chardin, Pierre, The Phenomenon of Man (HarperCollin, San Francisco, 1959, 1980)

 
Methodologisch Materialistische Evolutie
Methodologisch Materialistische Evolutie verschilt van Theïstische Evolutie inzake dat God zich niet actief mengt in de evolutie. Deze visie is niet noodzakelijk atheïstisch, bijvoorbeeld het denken van Materialistische Evolutionisten dat God evolutie heeft gecreëerd. Materialistische evolutie kan ingedeeld worden in een methodologische en een filosofische materialisme. Het methodologische materialisme houdt zich enkel bezig met het beschrijven van de natuurlijke wereld en zijn natuurlijk oorzaken; het zegt niets over het supernatuurlijke, het zegt niets over het al dan niet bestaan hiervan of zijn rol in het leven.

  • Gould, Stephen J., Rock of Ages: Science and Religion in the Fullness of Life (Ballantine Publishing Group, NY, 1999)

 
Filosofisch Materialistische Evolutie
Filosofisch Materialisme stelt dat het bovennatuurlijke niet bestaat. Het zegt dat niet alleen evolutie een natuurlijk proces is, al de rest is ook een natuurlijk proces

  • Richard Dawkins
  • William Provine

 
Deel 2: Niet-Christelijk Creationisme Niet gemakkelijk klasseerbare posities
Er zijn posities die niet in het bovenstaande rijtje passen. Ze zijn ook niet religieus (hoewel de raeliaanse positie wel de basis is voor een geloof). Ze hebben weinig invloed, maar noemenswaardig als illustratie van de variëteiten van overtuigingen die mensen hebben.
 
Raelianen
De Raelianen geloven dat het leven op aarde was gecreëerd door wetenschappers van een andere planeet. De wetenschappers bleven de aarde bezoeken en werden aanzien als goden.

 
Panspermia
Panspermia verdedigt de positie dat het primitieve leven, in de vorm van bacteriën en andere microben, naar de aarde was gebracht van andere sterrenstelsels. Ander leven evolueerde van daaruit.

  • Hoyle, Fred & Chandra Wickramsinghe, Evolution from Space: A Theory of Cosmic Creationism (Simon & Schuster, NY, 1981)
  • http://www.panspermia.org/

 
Catastrofische Evolutie
Deze positie stelt dat evolutie plots ontstond, gedreven door extreme, planeetwijde catastrofes.

  • Velikovsky, Immanuel, Earth In Upheaval (Pocket Books, New York, 1955)

 
Meer leesmateriaal
Elsberry, Wesley E., 1999. Viewpoints on Evolution, Creation, and Origins. http://www.antievolution.org/people/wre/essays/ea.html -- gives another perspective on classifying evolution and creation ideas.
Leeming, David and Margaret Leeming, 1994. A Dictionary of Creation Myths. Oxford University Press, Oxford and New York. -- tells many additional creation myths. See also Sproul 1979 in the References.
McIver, Tom, 1992. Anti-evolution: A Reader's Guide to Writings Before and After Darwin. John Hopkins University Press, Baltimore, MD. -- a reprint of McIver's Anti-evolution: An Annotated Bibliography (McFarland, Jefferson, NC, 1988), briefly describing 1850 anti-evolution works, most of them creationist. James L. Hayward's The Creation/Evolution Controvery: An Annotated Bibliography (Scarecrow Press, Lanham, MD, 1998) covers more recent works, 393 from 1981 or later. Henry Morris gives an unannotated bibliography of over 125 YEC books in the Nov. 1995 Impact (#269).
Numbers, Ronald L., 1992. The Creationists. Knopf, New York. -- details the development of modern creationism.
Scott, E.C., 1997, Antievolution and creationism in the United States. Annual Review of Anthropology 26: 263-289. -- gives more detail about the various types of creationism and their legal history and influence in the U.S. The variety of creationists is also discussed in chapter 1 of Robert T. Pennock's Tower of Babel: The Evidence Against the New Creationism (MIT Press, Cambridge, 1999).
Young, Davis A., 1988 (1982). Christianity and the Age of the Earth. Artisan Sales, Thousand Oaks, CA. -- Part 1 gives a historical overview of Christian attitudes towards geology.
Referenties
Anonymous, 1999. Kennewick Man fact sheet. http://www.runestone.org/kmfact.html, accessed 11 Mar. 2000.
CRSC, 1999. The Wedge Strategy. http://www.public.asu.edu/~jmlynch/idt/wedge.html
Edis, Taner, 1994 (summer). Islamic creationism in Turkey. Creation/Evolution 14(1): 1-12.
Gosse, Henry Philip, 1857. Omphalos: An Attempt to Untie the Geological Knot. J. Van Voorst, London.
Morell, Virginia, 1998. Kennewick Man's trials continue. Science 280: 190-192.
Morris, Henry M., 1985. Scientific Creationism. Master Books, Green Forest, AR.
Paley, William, 1803. Natural Theology: Or, Evidences of the Existence and Attributes of the Deity, Collected From the Appearances of Nature. Faulder, London. http://www.hti.umich.edu/cgi/p/pd-modeng/pd-modeng-idx?type=HTML&rgn=TEI...
Scott, Eugenie C., 1999 (Jul/Aug). The creation/evolution continuum. Reports of the National Center for Science Education 19(4): 16-17,21-23. http://www.ncseweb.org/resources/articles/1593_the_creationevolution_con...
Sproul, Barbara, 1979. Primal Myths: Creation Myths from Around the World. HarperCollins, New York.
Whitcomb, J.C. & Morris, H.R., 1961. The Genesis Flood: The Biblical Record and Its Scientific Implications. The Presbyterian and Reformed Publishing Co., Philadelphia, PA.
Willis, Tom, 2000 (Mar/Apr). The laws of cause and effect, and the 1st and 2nd laws of thermodynamics have been invalidated by modern science, part 2. CSA News 17(2): 1-2. http://www.csama.org/200003NL.HTM