Is verkrachting een adaptatie?

Ed Hagen
Institute for Theoretical Biology, Humboldt-Universität zu Berlin
Janne Swaegers

Niemand die het weet, noch is er momenteel genoeg bewijs om een antwoord te vormen op deze vraag. Een betere vraag is of een verkrachting als adaptatie al dan niet mogelijk is bij mensen. Hier denk ik dat het antwoord duidelijk is: ja. Dat verkrachting een adaptatie kan zijn is een redelijke hypothese is en het geschikte kader hiervoor is interseksueel conflict. In de natuur komen gewelddadig conflicten voor – conflicten tussen leden van verschillende soorten (zoals roofdieren en prooien), conflicten tussen leden van dezelfde soort (zoals mannetjes die in competitie gaan voor een vrouwtje), en conflicten tussen mannetjes en vrouwtjes (zoals het doden van de nakomelingen door niet-verwante mannetjes tijdens het overnemen van een harem). Verder beschikken vele organismen duidelijk adaptaties om succesvol gewelddadige strategieën uit te voeren (bvb. giftanden en klauwen). Er is geen reden waarom het zenuwstelsel van dieren niet gespecialiseerd zou zijn in het afdwingen van paren, inclusief verkrachting. Tijdens de volgende omstandigheden kunnen bij de mens de voordelen van verkrachting voor mannen zwaarder hebben gewogen dan de kosten tijdens de EEA:

  • Mannen met een hoge status zouden de mogelijkheid gehad hebben vrouwtjes te dwingen tot paren zonder angst te moeten hebben voor vergelding
  • Vrouwen met een lage status (bvb. wezen) zouden bijzonder kwetsbaar zijn geweest voor verkrachting omdat mannen geen schrik moesten hebben voor een vergelding van de familie van de vrouw
  • Tijdens een oorlog werd het verkrachten van de vrouwen van de vijand mogelijks weinig onderdrukt
  •  
  • Mannen met een lage status, die zeer waarschijnlijk deze status zouden behouden en weinig mogelijkheden hadden om te investeren in nakomelingen, waren zich mogelijks bewust van de reproductieve voordelen, die een overwicht hadden op de kosten (bvb. de vergelding van de vrouw haar familie)

Of mannen psychologische adaptaties bezitten voor verkrachting zal enkel duidelijk worden door zorgvuldige studies die bewijzen zoeken voor zulke cognitieve specialisaties. Het niet zoeken van zulke bewijzen is zoals falen bij het zoeken van een verdachte wanneer een verborgen wapen is gevonden. Het is zeer waarschijnlijk dat mannen, zoals mannetjes van andere soorten, zowel fysiologische als psychologische adaptaties bezitten voor het succesvol uitvoeren van gewelddadige strategieën. Verkrachting kan een van die strategieën zijn. Hoe dan ook – en dit is belangrijk – bezorgen adaptaties organismen speciale capaciteiten. Verkrachting is een gedraging. Het zou makkelijk kunnen voortkomen uit (bijvoorbeeld) het vermogen van individuen om gebruik te maken van fysische agressie om een bepaald doel te bereiken, inclusief seks. Het heeft mogelijks geen cognitieve specialisaties nodig. Om een verkrachting-adaptatie te doen evolueren, moeten er in de EEA cognitieve problemen geweest zijn die te maken hadden met het succesvol verkrachten van iemand, die specifiek waren voor verkrachting en niet algemeen optraden in andere agressieve ontmoetingen. Het is niet geheel duidelijk wat deze problemen geweest kunnen zijn. Misschien zou het identificeren van omstandigheden die gunstig waren voor verkrachting, zoals hierboven geschetst, een voorbeeld kunnen zijn.

Meer algemeen zullen de menswetenschappen mogelijks gedwongen worden om in acht te nemen dat individuen de aangeboren capaciteit bezitten om slechte dingen te ondernemen.