Evolutietheorie zou wiskundig onmogelijk zijn. Klopt dat?

Dominique Adriaens
Vakgroep Biologie, Universiteit Gent

Neen, dit klopt helemaal niet. Alle fysische wetten voldoen aan wiskundige principes, dus ook de fysische en biologische wetten die aan de basis liggen van evolutie, en dus ook de evolutietheorie. Dit argument dat de evolutietheorie wiskundig niet mogelijk zou zijn, slaat vooral op de verkeerde interpretatie of toepassing van kansberekening op de evolutietheorie.
 
schroot
Fig. 1: De kans dat er een vliegklare boeing zou ontstaan door het razen van een orkaan doorheen een schroothoop, is zeer klein maar niet nul. Evolutie werkt echter niet op die manier, maar door de geleidelijke weerhouding van kenmerken (selectie).
 
Een frequent aangehaald voorbeeld is dat van een schroothoop met onderdelen van een Boeing 747, waarbij gezegd wordt dat de kans oneindig klein is dat wanneer daar een orkaan zou door razen, die onderdelen zodanig op hun plaats zouden vallen dat er terug een Boeing zou staan die kan vliegen. Dezelfde redenering zou dan, volgens diegene die dat beweren, ook toepasbaar zijn voor het ontstaan van een organisme dat ook opgebouwd is uit zeer veel onderdelen. Je kan het hier hebben over de talrijke cellen waaruit een organisme bestaat, of zelfs de vele en complexe moleculen waaruit een cel is opgebouwd.
 
Wel, de twee fouten die in deze stelling dat dit wiskundig onmogelijk zou zijn, zijn de volgende:

  1. Zelfs in het geval van die boeing, is het inderdaad zeer onwaarschijnlijk dat na een orkaan daar terug een boeing zou staan, maar dat impliceert niet dat het onmogelijk is. Dus, mocht je dat op dezelfde manier doortrekken naar levende organismen, dan is het onwaarschijnlijk maar niet onmogelijk. De kans dat je drie weken op rij de lotto wint is ook zeer onwaarschijnlijk, maar niet onmogelijk.
  2. De grote fout in die redenering is dat het voorbeeld van de orkaan en de boeing onderdelen niet vergelijkbaar is een organisme (of een cel) dat in de loop van de evolutie tot stand is gekomen. Evolutie gaat namelijk gepaard met een selectie! M.a.w., niet alles zal op een volledig willekeurige manier combineerbaar zijn met alles. Alleen bepaalde combinaties zullen mogelijk maken dat een organisme of een cel kan functioneren, en dus overleven om nakomelingen te maken. Als je de analogie zou willen doortrekken naar een machine (zoals een boeing), dan zou je bijvoorbeeld een stel onderdelen kunnen nemen waarin een metaal-element en een magneet zit, tussen allerlei andere onderdelen. Als je daar een orkaan door jaagt, dan is de kans dat dat metaal zal eindigen op die magneet niet even klein als dat dat metaal zou eindigen op een stukje plastiek. M.a.w., de kans dat twee willekeurig gekozen onderdelen van die boeing zouden gecombineerd worden, mocht een proces als evolutie daar achter zitten, is niet gelijk voor om het even welke set van onderdelen. Alleen die combinaties die maken dat het organisme kan functioneren en overleven, zullen worden behouden. De kans dat die combinaties ontstaan, en zullen worden doorgegeven aan de nakomelingen, is dan ook waarschijnlijker, dan dat andere willekeurige combinaties ontstaan. Een bijkomend punt is dat een nakomeling grotendeels dezelfde genetische code heeft als zijn ouders. M.a.w., de kans dat een mens geboren wordt waar pluimen op staan, is statistisch veel kleiner dan de kans dat een mens geboren wordt met haar op het aangezicht (zoals sommige aapachtigen).