Als de mens evolueerde uit de aap, waarom zijn er dan nog steeds apen?

Marc Vermeersch

Er bleven in de loop van de evolutie van de apen inderdaad heel wat soorten bestaan maar er verdwenen ook heel wat soorten. Ongeveer 6 à 7 miljoen jaar leden waren de voorlopers van chimpansees, bonobo’s en de mens nog één soort, de hominini. Deze hominini leefden Afrika.
 
In Midden en West-Afrika zou het klimaat gedurende een lange periode schommelingen kennen. Het regenwoud kromp sterk, of breidde zich op andere plaatsen uit, maar altijd bleven er plaatsen waar het regenwoud bleef bestaan en waar de voorlopers van chimpansees en bonobo's hun manier van leven konden behouden. De druk om te veranderen bleef gering. Geringer dan in Oost-Afrika.
orrorin tugensis
Fig. 1: Sahelanthropus tchadensis
In Oost-Afrika zou het klimaat vanaf 7 miljoen jaar geleden grote veranderingen kennen. Dit had als de gevolg dat de daar levende hominini zich moesten aanpassen. De volgende miljoenen jaren ontstonden verschillende nieuwe soorten waarvan er een hele reeks vandaag verdwenen is of … geëvolueerd tot de mens (homo). Soorten die verdwenen waren onder andere Orrorin tugenensis (6,15 miljoen tot 5,8 miljoen jaar geleden), Sahelanthropus tchadensis (Fig. 1), Ardipithecus (5,5 miljoen tot 4,4 miljoen jaar geleden) en de australopitheken (van 4,2 tot 2,5 miljoen jaar terug).
 
Het is waarschijnlijk dat zich uit de australopitheken twee soorten ontwikkelden: de paranthropen (2,7 M – 1 M) en de mens (2,4 M jaar geleden tot vandaag). Zij leefden dus 1,4 miljoen jaar naast elkaar. De menselijke soort ontwikkelde zijn hersenen echter meer dan de soort Paranthropus. De paranthropen waren nochtans – net als de mens – in staat om werktuigen te maken. Blijkbaar waren ze in de loop van de geschiedenis niet in staat om zich snel genoeg en/of voldoende aan te passen aan het voortdurend veranderend klimaat en verdwenen ze ook ongeveer 1 miljoen jaar geleden.