Fossiel DNA van neanderthaler toont occasionele kruising tussen mensen en neanderthalers aan

Richard Green et al.

Reeds decennialang vragen archeologen en paleoantropologen zich af of mensen (Homo sapiens) en neanderthalers (Homo neanderthalensis) zich ooit met elkaar hebben voortgeplant. De laatste gemeenschappelijke voorouder van deze soorten leefde ongeveer 400 000 jaar geleden. De voorouders van neanderthalers kwamen uit Afrika en koloniseerden het koude Europa en de Levant. Ze ontwikkelden diverse adaptaties tegen het leven in de koude, waaronder een zware lichaamsbouw en botstructuur. Daarnaast hadden ze ook een herseninhoud die groter is dan die van de moderne mens. Onze soort, Homo sapiens, kwam meer recent uit Afrika: pas rond 120 000 voor onze jaartelling bereikten ze de Levant; eerst rond 45 000 jaar geleden kwamen ze in Europa aan. Rond 28 000 jaar geleden stierven neanderthalers uit. Er was dus een lange periode waarin beide soorten het continent deelden en met elkaar konden in contact komen. Uit de fossielen kan men echter niet onbetwistbaar opmaken of er ooit kruisingen tussen hen hebben plaatsgevonden. De extractie van fossiel DNA uit beenderen van neanderthalers heeft in dit verband nieuwe perspectieven geopend. Eerder onderzoek van mitochondrisch DNA (DNA dat zich in de mitochondriën van de cellen bevindt, en enkel wordt doorgegeven in vrouwelijke lijn) leek uit te wijzen dat er geen vermenging was tussen mensen en neanderthalers. Maar mtDNA is slechts één vorm van DNA. Aan de hand van diverse fossiele DNA-sequenties hebben Richard Green et al. (Science, 2010, vol. 328) een voorlopige versie van het volledige neanderthaler genoom kunnen reconstrueren. Hieruit blijkt dat er tien sequenties voorkomen bij neanderthalers die we ook vinden bij huidige mensen. De tien sequenties zijn aanwezig bij moderne Europeanen en Aziaten maar niet bij Afrikanen. Dit zou kunnen wijzen op een beperkte genetische vermenging tussen neanderthalers en de mensen die toen Europa en de Levant bewoonden. Aangezien neanderthalers nooit in Afrika leefden, kan men verwachten dat er ook nooit vermenging heeft plaatsgevonden tussen Afrikaanse Homo sapiens en Homo neanderthalensis. De tien sequenties zijn een deelgroep van dertien DNA-segmenten in het menselijk genoom die zeer sterk variabel zijn, waaruit blijkt dat ze zeer oud zijn. Toch is slechts 1 à 4 % van het genoom van huidige mensen in Eurazië van neanderthaler oorsprong. Dat zou erop duiden dat de vermenging tussen beide soorten eerder beperkt en occasioneel was. Heel uitzonderlijk stelt het vakblad Science de artikelen die over deze ontdekking handelen op dit adres http://www.sciencemag.org/special/neandertal/ ter beschikking van het grote publiek.

Bron

Science 328, 710 (2010); DOI: 10.1126/science.1188021