Buffon

Georges-Louis Leclerc, graaf van Buffon (1707-1788). Franse natuuronderzoeker, bekend door zijn monumentaal werk Histoire naturelle, générale et particulière, dat 36 delen beslaat die van1746 tot 1788 zijn verschenen. Het laatste deel verscheen postuum. Buffons oorspronkelijke opzet was een encyclopedisch overzicht van de drie rijken van de natuur: mineralen, dieren en planten, maar aan de planten is hij niet meer toe gekomen. Buffon werd bijgestaan door verschillende andere geleerden, en vooral door de vergelijkende anatoom Louis Jean-Marie Daubenton.
Buffons Histoire naturelle werd in verschillende talen vertaald en heeft een grote invloed gehad op generaties natuuronderzoekers, en met name op de zoöloog Jean-Baptiste Lamarck (1744-1829) en de paleontoloog Georges Cuvier (1769-1832).
Buffon was een belangrijke wegbereider van de moderne biologie en geologie omdat hij het bijbelse scheppingsverhaal als wetenschappelijk irrelevant opzij schoof, en stelde dat de geschiedenis van de aarde heel anders is verlopen en veel langer heeft geduurd. Om de ouderdom van de aarde te achterhalen experimenteerde Buffon met een ijzeren bol die hij roodgloeiend liet verhitten om vervolgens na te gaan hoe lang het duurde tot die weer was afgekoeld. Uit de verkregen meetresultaten extrapoleerde hij dat de aarde circa 75.000 jaar oud moest zijn.
Buffon was ook een wegbereider van de biogeografie: hij stelde dat iedere streek gekenmerkt is door een eigen kenmerkende flora en fauna (wet van Buffon).
Buffon was een transformist: hij stelde dat soorten niet onveranderlijk zijn, zoals men toen algemeen werd aangenomen, maar veranderlijk. Dat geldt ook voor de biodiversiteit: in de loop van de tijd verandert de samenstelling van de flora en fauna in een gebied. Door zijn transformistische zienswijze kan Buffon worden opgevat als een voorloper van Lamarck en Darwin.
Buffon bestudeerde de anatomische en morfologische overeenkomsten tussen mensen en apen. Hij verwierp echter de hypothese van zijn Schotse tijdgenoot Monboddo (James Burnett, Lord Monboddo; 1714-1799) dat deze overeenkomsten op biologische verwantschap wijzen en ook op de mogelijkheid dat mensen uit apen zijn voortgekomen en als getransformeerde apen kunnen worden beschouwd.
Met Carolus Linnaeus (1707-1778), een andere beroemde tijdgenoot, kon Buffon niet opschieten. Hij had veel kritiek op de taxonomie van Linnaeus die (naar men zegt) wraak nam door de (weinig fraaie) gewone pad de wetenschappelijke naam Bufo bufo te geven, een afleiding van de naam Buffon).
Buffons Histoire naturelle staat op internet: http://www.buffon.cnrs.fr/