Wat is een mechanisme?

Walter Verraes
emeritus hoogleraar biologie aan de Universiteit Gent

Onder mechanismen versta ik hier factoren die algemeen causaal aan de basis liggen van de biologische evolutie. Het gaat hier dus niet in de eerste plaats om het beschrijven van de concrete evolutiegeschiedenis van de levende materie over meer dan circa 3,8 miljard jaar, voornamelijk steunend op feitelijke fossiele getuigenissen, de vergelijkende anatomie, embryologie en genetica van recente vormen. Die concrete geschiedenis van de evolutie van soorten is trouwens maar beperkt retraceerbaar omdat heel veel data hiervan ontbreken: het mererndeel der afgestorven organismen fossiliseert niet, van de bewaarde fossielen wordt maar een deel gevonden en vele fossielen worden als het ware weggegomd wanneer bijvoorbeeld de tektonische plaat waarin ze zitten onder een andere plaat schuift (subductie). Dit belet evenwel niet dat we de grote mechanismen die ten grondslag van de geschiedenis van de evolutie liggen, wel kunnen evoceren, steunend op experimenten en op nauwkeurige metingen in de natuur, die toelaten er ons een coherent beeld van te vormen, waarbij alle deeldisciplines van de biologie concorderen en de geologie de interpretatie van fossielen correct toelaat.